Με τον ηρωικό Χατζημιχάλη Νταλλιάνη και τους "ξακουστούς Στραθιώτες" του, ασχολήθηκα λιτά και ουσιαστικά στους δικούς μου Παράξενους Φτωχούς Στρατιώτες, για να δείξω ότι η αρβανίτικη στρατιωτική παράδοση διέρχεται μέσα από την Επανάσταση του '21 και φτάνει, φθίνουσα, μέχρι τον Β' παγκόσμιο πόλεμο.
Ο Χατζημιχάλης και οι εξακόσιοι ιππείς του, πέφτουν ηρωικά στο Φραγκοκάστελο των Σφακίων [1828] αλλά δεν παραδίδονται. Την ηρωική αυτή μάχη μάς την παρουσιάζει εμμέτρως, ως συνηθίζεται στα πολεμικά κατορθώματα των Ελλήνων από αρχαιοτάτων χρόνων, ο ανώνυμος κρητικός ραψωδός και την διασώζει στη βιογραφία του Χατζημιχάλη, ο Μητροπολίτης Ευάγγελος.
Ήταν τότε που διάβασα για την εκστρατεία του Χατζημιχάλη Νταλλιάνη στον Λίβανο και εντυπωσιάστηκα. Έψαξα να βρω βιβλιογραφία για το θέμα ή μια βιογραφία του μεγάλου αυτού πολέμαρχου του ιππικού της Επανάστασης του 1821. Δεν βρήκα παρά μόνο το προαναφερθέν σύγγραμμα του Ευαγγέλου, Μητροπολίτου Ερμουπόλεως (Αιγύπτου), τυπωμένο στην Αλεξάνδρεια, το 1950, κι αυτό εξαντλημένο και σπάνιο. Ήμουν όμως τυχερός και "με τα πολλά" βρήκα ένα αντίτυπο στα παλαιοπωλεία. Πανάκριβο όμως το πήρα. Ότι δεν αξιώθηκε ακόμη ο πολέμαρχος, επιστήμονα ιστορικό βιογράφο.
Εκεί βρήκα και τις σελίδες που αφορούν την εκστρατεία στον Λίβανο. Σήμερα τις παραθέτω.
Εκεί, εσύ αναγνώστη, θα βρεις πολλές αντιστοιχίες του τότε με το σήμερα. "Συμπτώσεις", θα σου πουν μερικοί. Βγάλε τα συμπεράσματά σου.
Για μένα, το εντυπωσιακό του θέματος βρίσκεται σε δύο στοιχεία:
α) Στην αντίληψη που είχαν, ακόμη και τότε, ότι, τα συμφέροντα της Ελλάδας εκτείνονται σε όλη τη Μεσόγειο και την Εγγύς Ανατολή. Έτσι, επιχειρούν να δημιουργήσουν αντιπερισπασμό στον Ιμπραήμ κοντά στα χώματα της Αιγύπτου, κοντά στη φωλιά του, την ώρα της Πολιορκίας του Μεσολογγίου. Έχουμε κι άλλο ένα παρόμοιο, από στρατηγική άποψη, περιστατικό, αν και πολύ μικρότερης κλίμακας. Είναι το εγχείρημα του Κανάρη να κάψει την Αρμάδα της Αιγύπτου μέσα στην Αλεξάνδρεια.
β) Στην οργάνωση και στην εκτέλεση της εκστρατεία ανεξάρτητα από το μηδαμινό αποτέλεσμα στην επίτευξη του αντικειμενικού σκοπό της. Ο Χατζήμιχάλης, μισθώνει [πάει να πει, καλύπτει τα έξοδα σαν να ήταν το κράτος], δεκαοκτώ (18) Σπετσιώτικα καράβια και βάζει μέσα δυο χιλιάδες (2.000) άνδρες. "Βορειοηπειρώτες", τούς λέει ο Ευάγγελος κι ας είναι μέσα αρχηγοί σαν τον Βάσο Μαυροβουνιώτη και τον Νικόλαο Κριεζώτη. "Λιάπηδες" τούς λέει ο Ι.Ν.Ψύλλας στην ιστορία του για την Κέα, όπου τους βρίσκει ελλιμενισμένους πριν την εξόρμηση. Ο Ευάγγελος τους λέει "Βορειοηπειρώτες" γιατί ήδη έχουν βγάλει κακή φήμη οι ΤουρκΑρβανίτες. Οι Αρβανίτες αποποιούνται το όνομα, είτε ονομάζοντας εαυτούς σκέτο "Έλληνες" είτε επιτρέποντας στους άλλους να τους ονομάζουν "Λιάπηδες". Μερικοί καταχωρούνται με αυτή την "επαγγελματική" ιδιότητα ως επίθετο, στην ιστορία αλλά και στα μητρώα του νεαρού κράτους. Χίλιοι τέτοιοι "Λιάπηδες" βρίσκονται και στα Ψαρρά, στην ηρωική άμυνα του νησιού, 4 χρόνια πριν (Ιούνιο του 1824).
Δεν πρέπει να μας διαφύγει της προσοχής μας και το άλλο εξίσου σημαντικό, ίσως το σημαντικότερο. Την μεγάλη στρατηγική αξία του να υπάρχει και να περιπολεί μια τέτοια "αμφίβια", "πεζοναυτική", δύναμη στο Αιγαίο. Αρχαία κι αυτή εμπειρία στην ελληνική πολεμική παράδοση, που κρατάει από τους Αχαιούς, τους Αθηναίους, τους Ρωμιούς του Βυζαντίου, τους Αρβανίτες του "Ενετού" Κοριολανού Κίππικο, τον Νικοτσάρα και τέλος τον Χατζημιχάλη. Ύπαρχούσης μιας τέτοιας δυνάμεως στο κεντρικό Αιγαίο, όλο και κάτι μπορεί να αποκομίσει κανείς. Έτσι, σώζεται ο Φαβιέρος από το κάστρο της Καρύστου όπου είναι μπλοκαρισμένος και έτοιμος να παραδοθεί.
Γιώργος Μιλτ. Σαλεμής
Μέγα Σάββατο
7 Απριλίου 2018
